Met veel genoegen presenteren wij u het Jaarverslag 2022 van de Adviescommissie Ruimtelijke Ontwikkeling van de provincie Noord-Holland, de ARO. Deze twaalfde elfde editie is net als de voorgaande jaren uitgewerkt als een interactief magazine, waarin de ARO-adviezen uit 2022 in een breder perspectief zijn geplaatst.
Met onze jaarverslagen willen wij niet alleen een samenvatting geven van de plannen waarover is geadviseerd, maar ook meer informatie geven over de ARO, de ARO-leden en de manier waarop de adviescommissie in de praktijk adviseert. De jaarverslagen zijn terug te lezen op de website van de provincie Noord-Holland. Op de pagina van de ARO is ook praktische informatie terug te vinden, zoals het vergaderschema, en de agenda’s en verslagen van de vergaderingen.
In het nu voorliggende jaarverslag wisselen de ARO-leden dit keer gezamenlijk van gedachten over ruimtelijke kwaliteit en het advies van de ARO, mede aan de hand van de plannen die in 2022 in de commissie aan de orde kwamen. Op de pagina’s met de bijdrage van de ARO-leden is (onder een apart tabblad) ook informatie te vinden over de plannen die worden besproken, inclusief de bijbehorende ARO-adviezen.
Zoals gebruikelijk speelt de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie van de provincie een belangrijke rol bij de advisering door de ARO-leden. De Leidraad geldt als handreiking voor de inpassing van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen in het landschap en als basis voor de advisering over ruimtelijke kwaliteit.
De plannen die in 2022 aan de ARO zijn voorgelegd en de adviezen hierover zijn geanalyseerd. We kijken daarbij onder meer naar het aantal adviezen per vergadering, de aard van de plannen en het aantal plannen per gemeente. Klik hieronder om de analyse te bekijken.
In 2022 zijn 32 adviezen over 28 concrete plannen uitgebracht door de ARO. Van de 32 adviezen ging het om 9 tweede behandelingen en 1 derde behandeling. Er blijft dus een stijgende lijn in het aantal plannen en adviezen. Van de 32 plannen is 1 plan 2x in een niet openbaar deel van de vergadering besproken (plan was nog niet met omgeving afgestemd) en zijn 4 plannen kort in niet openbare voorbespreking behandeld (zonder gemeente erbij). Het ging daarbij steeds om tweede behandelingen. Het merendeel (14 plannen) betrof woningbouwontwikkelingen, waarvan 2 plannen voor flexwoningen. Daarnaast werden ook vijf plannen voor een zonnepark, drie transformatorstations, een terrein met recreatiewoningen, een bedrijventerrein, een groot perceel voor een agrarisch aanverwant bedrijf, een plan voor sportvoorzieningen en een parkeervoorziening besproken. Een voorzichtige conclusie is dat er meer aandacht is voor ruimtelijke kwaliteit in de plannen, maar dat er vooral op de aspecten biodiversiteit en duurzaamheid nog veel winst valt te behalen. Daar heeft de ARO herhaaldelijk op gewezen.
Analyse ARO-advisering 2022
In dit onderdeel van het jaarverslag analyseren we de plannen die in 2022 aan de Adviescommissie Ruimtelijke Ontwikkeling (ARO) zijn voorgelegd. We kijken daarbij onder meer naar het aantal adviezen per vergadering, de aard van de plannen en de adviezen en het aantal plannen per gemeente en per regio.
Vergaderingen
De adviezen van de ARO gaan over de ruimtelijke kwaliteit van ontwikkelingen in het landelijk gebied. Het advies van de ARO wordt in principe geformuleerd tijdens plenaire vergaderingen. Het merendeel van de vergaderingen heeft in 2022 online plaatsgevonden. De adviezen komen tot stand tijdens een bespreking met de betrokken gemeente, de initiatiefnemer en het betrokken ontwerpbureau. Op basis van de informatie die tijdens de discussie aan bod komt, formuleert de voorzitter een eindoordeel. De secretaris van de ARO tekent de conclusie en het verslag van de bespreking op. De ARO heeft een onafhankelijk voorzitter. De secretaris is afkomstig uit de ambtelijke organisatie van de provincie Noord-Holland.
Per jaar zijn er 7 tot 8 vergaderingen; in 2022 waren het er 8. Het aantal plannen dat wordt besproken varieert per vergadering.
Aantal adviezen
In 2022 zijn 32 adviezen over 29 concrete plannen uitgebracht door de ARO. Van de 32 adviezen ging het om 9 tweede behandelingen en 1 derde behandeling. Het betreft daarbij deels plannen uit het voorgaande adviesjaar. Van de 32 plannen is 1 plan twee keer in een niet openbaar deel van de vergadering besproken (plan was nog niet met omgeving afgestemd) en zijn 4 plannen kort in niet openbare voorbespreking behandeld (zonder gemeente erbij). Het ging daarbij steeds om tweede behandelingen. Het aantal afzonderlijke plannen (29) is aanzienlijk groter dan in het adviesjaar 2021 (16 plannen). Het totaal aantal adviezen is groter: 32 versus 22.
Ambtelijk is in het Ambtelijk adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit (ARK) in 2022 over ca. 120 plannen (met name kleinere ontwikkelingen) geadviseerd, tweede en derde behandeling van plannen niet meegeteld. In het verleden werd nog vaak ambtelijk geadviseerd om plannen aan de ARO-voor te leggen, maar in 2022 is het merendeel van de plannen op verzoek van de gemeente zelf aan de commissie voorgelegd.
Naast adviezen over concrete ontwikkelingen heeft de ARO ook presentaties gekregen over en gereflecteerd op een aantal beleidsontwikkelingen vanuit de provincie: presentatie onderzoek energie-infrastructuur, toelichting resultaten ontwerpend onderzoek naar inpassing en ontwerp van transformatorstations en twee keer een toelichting en discussie over het proces en de huidige stand van zaken rond de RES.
Aard van de adviezen
De adviezen van de ARO kennen wat betreft de aard van het advies verschillende niveaus. De ARO geeft in sommige gevallen alleen aanbevelingen mee over een plan, zonder zich kritisch of positief uit te spreken. Het betreft vaak plannen in een vroeg stadium van planvorming. De ARO kan ook instemmen met een plan en geeft dan een positief advies. De ARO geeft ook bij een positief advies altijd aanbevelingen mee. Als er grotere twijfels zijn over een plan is de ARO kritisch in haar advies – en in een enkel geval negatief – en geeft dan aanbevelingen mee over hoe een plan kan worden verbeterd voor wat betreft de ruimtelijke kwaliteit. Bij grotere twijfels kan de ARO de initiatiefnemer vragen om het plan na aanpassing nogmaals voor te leggen aan de ARO. Bij een tweede behandeling van plannen is in vrijwel alle gevallen sprake van een flinke verbeterslag en daardoor een positiever advies van de commissie (zie overzicht van plannen en ARO-adviezen).
Onderwerp behandelde plannen
Het merendeel (14) van de behandelde plannen betrof woningbouwontwikkelingen, waarvan 2 plannen voor flexwoningen. Daarnaast werden ook een 5 plannen voor een zonnepark, 3 transformatorstations, een terrein met recreatiewoningen, een bedrijventerrein, een groot perceel voor een agrarisch aanverwant bedrijf, een plan voor sportvoorzieningen en een parkeervoorziening besproken.
Locatie van de plannen: ensembles Leidraad
De Leidraad Landschap en Cultuurhistorie (2018) diende als basis voor de advisering. In de Leidraad is Noord-Holland ingedeeld in samenhangende landschappelijke eenheden: ensembles. De plannen die aan de ARO zijn voorgelegd zijn verspreid over de verschillende ensembles: Texel (1), Koegras-Anna Paulownapolder (1), Zijpe- en Hazepolder (1), Wieringen-Wieringermeer (1), West-Friesland West (4), West-Friesland Midden (2), West-Friesland Oost (2), Schermer-Beemster (1), Waterland (1), Noord-Kennemerland (3), Haarlemmermeerpolder (4), Aalsmeer-Uithoorn (4) en Het Gooi (2).
Betrokken gemeenten
Met 5 plannen plannen is gemeente Schagen het vaakst bij de ARO geweest. Gemeente Haarlemmermeer legde 3 plannen voor. De gemeenten Dijk en Waard, Koggenland, Amstelveen en Gooise Meren waren goed voor 2 plannen. De gemeenten Texel, Den Helder, Medemblik, Alkmaar, Stede Broec, Drechterland, Castricum, Uitgeest, Heemskerk, Edam-Volendam en Amsterdam dienden elk één plan in.
Bestuurlijke regio’s
Kijkend naar de bestuurlijke regio’s zijn de plannen als volgt verdeeld:
Overzicht plannen en ARO-adviezen 2022
Klik hier voor de uitvergrote versie
Meer over de ARO
De taak van de provincie is onder meer om ervoor te zorgen dat mensen op een zo prettig mogelijke manier kunnen wonen, werken en recreëren in Noord-Holland. Dit doet de provincie door bij te dragen aan een passende invulling van de leefomgeving: een leefomgeving mét ruimtelijke kwaliteit. In de Omgevingsvisie NH2050 is dit als volgt verwoord: Ruimtelijke ontwikkelingen zijn passend bij de waarden, de karakteristiek en het draagvermogen van het landschap. De provincie weegt zorgvuldig af welke ruimtelijk-economische ontwikkelingen op welke plek en op welke wijze ontwikkeld kunnen worden. Ruimtelijke kwaliteit is hierbij het uitgangspunt.
De Adviescommissie Ruimtelijke Ontwikkeling (ARO) is één van instrumenten waar de provincie Noord-Holland over beschikt om de ruimtelijke kwaliteit te behouden en te versterken. De ARO is een onafhankelijke commissie die adviseert over de ruimtelijke kwaliteit van nieuwe ontwikkelingen, die impact hebben in het landelijk gebied. De ARO gebruikt de provinciale Leidraad Landschap en Cultuurhistorie als uitgangspunt voor haar advies. Zowel de Leidraad als de ARO zijn verankerd in de Omgevingsverordening NH2020, die met ingang van november 2020 van kracht is en de Provinciale Ruimtelijke Verordening (PRV) heeft vervangen (zie artikel 6.59: Ruimtelijke kwaliteitseis ingeval van een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling in het landelijk gebied).
De ARO vergadert zeven tot acht keer per jaar, waarbij zij over meerdere plannen in gesprek gaat met de gemeenten, initiatiefnemers en betrokken ontwerpers. Deze vergaderingen zijn openbaar. De agenda’s en verslagen staan op de website van de provincie Noord-Holland. Ook zijn op die pagina de eerdere jaarverslagen van de ARO terug te vinden en is een overzicht opgenomen van alle plannen waarover de ARO vanaf eind 2010 tot nu toe heeft geadviseerd, gesorteerd per gemeente.
Leden, voorzitter en secretaris van de ARO
De leden van de ARO zijn deskundigen op het gebied van landschap, stedenbouw en cultuurhistorie. Daarnaast is ook bijzondere kennis op de terreinen biodiversiteit, water, landbouw en circulaire economie in de ARO vertegenwoordigd. In 2022 heeft een belangrijke wisseling in de bezetting van de ARO plaatsgevonden. Voor 5 leden liep de maximale zittingstermijn af. Zij en een ARO-lid dat eerder al afscheid nam zijn vervangen door nieuwe leden. De ARO bestond in 2022 uit de volgende leden:
- Pieter Veen, landschapsarchitect, lid met ingang van oktober 2020
Leden die afscheid hebben genomen:
- Peter de Ruyter, landschapsarchitect, lid t/m juni 2022
- Ellen Marcusse, stedenbouwkundige, lid t/m september 2022
- Irmgard van Koningsbruggen, deskundige cultuurhistorie en architectuurhistoricus, lid t/m maart 2022
- Ingeborg Thoral, stedenbouwkundige en landschapsarchitect, lid t/m februari 2022
- Klaas Jan Wardenaar, landschapsarchitect en ecoloog, lid t/m april 2022
- Sjef Jansen, bioloog en landschapsecoloog, lid t/m oktober 2022 (vroegtijdig afscheid genomen)
Nieuwe leden:
- Marjolein Peters, stedenbouwkundige, lid met ingang van maart 2022
- Matthijs Willemsen, landschapsarchitect, lid met ingang van maart 2022
- Minke Walda, architectuurhistoricus, lid met ingang van april 2022
- Marc Holvoet, landschapsarchitect, lid met ingang van mei 2022
- Ben Kuipers, landschapsarchitect, lid met ingang van juli 2022
- Mariëlle Kok, landschapsarchitect, lid met ingang van oktober 2022
Voorzitter van de ARO is Han ter Heegde, burgemeester van de gemeente Gooise Meren.
Hans van Helden (provincie Noord-Holland) is secretaris van de commissie.
Meer informatie over de ARO-leden vindt u in dit jaarverslag op de pagina’s waar de plannen en ARO-adviezen worden besproken.
